Сборник

13.01.2017

ҚАЗАҚСТАН

РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

«ӨРЛЕУ»

БІЛІКТІЛІКТІ АРТТЫРУ ҰЛТТЫҚ ОРТАЛЫҒЫ АҚМОЛА

ОБЛЫСЫ

БОЙЫНША ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІҢ

БІЛІКТІЛІГІН

АРТТЫРУ ИНСТИТУТЫ

«ЖАҢА СИПАТТАҒЫ ЖАҢА

ҚАЗАҚСТАН:ТӘУЕЛСІЗДІККЕ 25 ЖЫЛ» ТАҚЫРЫБЫНДА

ОБЛЫСТЫҚ

ҒЫЛЫМИ ПРАКТИКАЛЫҚ

КОНФЕРЕНЦИЯСЫНЫҢ

МАТЕРИАЛДАР ЖИНАҒЫ

СБОРНИК

МАТЕРИАЛОВ

ОБЛАСТНОЙ

НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКОЙ КОНФЕРЕНЦИИ

«НОВЫЙ

КАЗАХСТАН-В НОВОМ ЛИЦЕ: 25 ЛЕТ НЕЗАВИСИМОСТИ»

Көкшетау

қараша,

2016 ж.

ББК 74.04

М 34

Редакционная

коллегия:

Исимбаев Е. Т., директор

филиала АО «НЦПК «Өрлеу» «ИПК ПР по Акмолинской

области»

Акишева А. К., заместитель

директора филиала АО «НЦПК «Өрлеу» «ИПК ПР по

Акмолинской

области»

Иманова А.Н., начальник

отдела по связям с общественностью и издательской

деятельности

филиала АО «НЦПК «Өрлеу» «ИПК ПР по Акмолинской области»

М 34 Сборник материалов

областной научно-практической конференции «Новый

Казахстан - в новом лице: 25 лет

независимости» Составитель: Уалиев С.С., старший

преподаватель кафедры

инновационных технологий и методики преподавания

естественно-научных

(гуманитарных) дисциплин. /Филиал АО «НЦПК «Өрлеу»

«ИПК ПР по Акмолинской области».

2016 г. – 474 с.

Сборник

издан в редакции авторов статей

 

 

 

 

 

 

 

 

 

©

Филиал АО «НЦПК «Өрлеу»

«ИПК

ПР по Акмолинской области», 2016 г.

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

Тәуелсіздіктің 25

жылдығын мерекелеудің негізгі мақсаты мемлекеттіліктің,

халықтың бірлігі мен

барлық қазақстандықтардың «Мәңгілік ел» құндылықтарының

аясында топтасуын

одан әрі нығайту болып табылады. Қазақстанның Тәуелсіздіктің

25 жылы ішіндегі

жетістіктері мен табыстарын паш ету. Одан әрі табысты даму үшін

қазақстандық қоғамды

топтастырудың өзегі болып табылатын «Мәңгілік ел»

жалпыұлттық

патриоттық идеясы мен оның құндылықтарын ілгерілету. Бір егейлік

пен бірлікті нығайту.

Ел үшін мақтаныш сезімін нығайту.

Мемлекеттің басты

стратегиялық міндеті – әлемнің дамыған 30 елінің қатарына

кіруін іске асыруға

еліміздің барлық азаматтарын тарту.

Бұл дәуірлік оқиға

– халқымыздың сан ұрпағының орындалған армандары мен

үміттерінің

нәтижесі. Егемен дамудың 25 жылы ішінде Қазақстан әлемнің ең дамыған

50 мемлекет

қатарына енді, Стратегия – 2030-ды мерзімнен бұрын іске асырды,

Стратегия – 2050,

«100 нақты қадам: баршаға арналған қазіргі мемлекет» Ұлт

жоспарын жүзеге

асыра бастады.

Бүгін Қазақстанды

әлемдік қауымдастық – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы

елдерінің арасында

жаңғырған өзгерістердің көшбасшысы деп біледі. Еуропадағы

қауіпсіздік және

ынтымақтастық ұйымдағы төрағалық, Астана Саммиті, Ислам

ынтымақтастық

ұйымындағы, Шанхай ынтымақтастық ұйымындағы, Азиядағы өзара

ықпалдастық және

сенім шаралары жөніндегі кеңестегі, Еуразиялық экономикалық

одаққа төрағалық –

бұл Қазақстанның жүргізіп жатқан саясатының арқасында қол

жеткізген үздік

жетістіктері.

Тәуелсіздіктің 25

жылы тарихымыздың алтын кезеңі деп толық негізбен айта

аламыз. Тарихи

өлшеммен алғанда осы қысқа мерзімде, Қазақстан совет

республикаларының

құрамында болған белгісіз елден, аймақтық көшбасшыға

айналды. Ал,

Президентіміз Н.Ә. Назарбаев адамзаттың жаңа тарихын айқындаушы

алдыңғы қатарлы

әлемдік лидерлердің қатарына енді.

Жиырма бес жыл

ішінде елдің әл-ауқатын көтеріп, төл мәдениетіміз бен

мемлекеттік тілді

жаңғырту ісінде қыруар жұмыстар атқарылды. Елімізде білім,

ғылым, денсаулық,

мәдениет, спорт салалары айрықша даму үстінде.

Ел тарихында

осындай бірегей белесті толайым табыстармен қарсы алу баршамыз

үшін үлкен мақтаныш

және де үлкен сын.

Тәуелсіздіктің 25

жылдығына арналған шаралардың нәтижесінде қоғамның

идеялық және

рухани-мәдени бірігуінің тереңдеуі, қазақстандықтардың санасына

мемлекеттілік пен

Тәуелсіздік құндылықтарын, патриоттық сезімін қалыптастыру,

жасампаздық пен

жаңа белестерге ұмтылуы күтіледі.

Жалпы барша

қазақстандықтар үшін Тәуелсіздіктің мәні де, маңызы да айырықша.

Өйткені біз

азаттықтың арқасында тарихымызды түгендеп, тілімізді, дінімізді қайта

оралттық. Ендігі

мақсат – осы жетістіктің барлығын жас ұрпаққа жеткізе білу.

3__

 

ОЙЫН

ТЕХНОЛОГИЯСЫ АРҚЫЛЫ ЖАС ҰРПАҚ ТӘРБИЕЛЕУ

 

Джетписова

Женисгуль Мырзабековна

Көкшетау

қаласы

№38

«Сәуле» бала-бақшасыны тәрбиешісі

 

«Ойын баланың

алдынан өмір есігін ашып,оның шығармашылық қабілетін дамытады

ойынсыз ақыл-

ойдың қалыптасуы мүмкін емес».

В.А.

Сухомлинский

 

«Келер ұрпақ алдында зор

жауапкершілік жүгін арқалап келеміз» деген Елбасы

Н.Ә.Назарбаевтың сөзі ұстаз қауымына

үлкен тапсырыстарды артып отыр. Еліміздің

болашағы көркейіп, өркениетті

елдер қатарына қосылуы, бүгінгі ұрпақ бейнесімен

көрінеді. Қазақстан

Республикасында білім беруді және ғылымды дамытудың 2016 -

2019 жылдарға арналған

мемлекеттік бағдарламасында жаңартылған мазмұн

бойынша мектепке дейінгі

тәрбиемен және оқытумен қамтылған 3-6 жастағы

балалардың үлесі 2017 жылы – 87,5

%, 2019 жылы – 100 % жету туралы индикаторлар

белгіленген. Дүниежүзілік озық

тәжірибелерге сүйеніп, жаңа типті оқыту, яғни әр

баланың табиғи қабілетін дамыту

үшін қолайлы жағдайлар жасай отырып, оны жан-

жақты дамыту керек. Қазіргі білім

беру мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас пайда

болып, оқытудың жаңа технологиясы

өмірге келді. Яғни педагогикалық технология

ұғымы іс-әрекетімізге кеңінен

еніп, қолданылуда.

Мектеп жасына дейінгі балаларды

дамыту мәселесі мемлекеттік саясаттың

ажырамас бөлігі болып отыр. Жаңа

заман баласы ертеңгі еліміздің болашағы.

Оқытудың, тәрбиелеудің мазмұнын

қоғам дамуының қарышты қадамына

сәйкестендіріп, оны шырқау

биіктерге көтеруге бағытталған тың әдіс-тәсілдер

жасалуда. Ойын үлгісінің

технологиясы баланың нақ осындай белсенділіктерін

арттырады. Кез-келген бала да

адамның мәдениеті де ойын арқылы дамиды. Ал

398

бүгінгідей динамика ғасырында,

оқу процесінде ойын алдынғы орында, яғни ойын

технологиясы арқылы баланың оқуға

ынтасын, қызығушылығын арттыру жеңіл

болмақ.

Ойын – қоғам тәжірибесін қайта

құруға және қабылдауға бағытталған, бір

шартты жағдайдағы қызметтің түрі.

Сол бойынша өзін-өзі басқарады, тәрбиелеу

жетіліп қалыптасады.

Ойын түрінде оқытудың мақсаты:

жеке – қызмет түрінде білімді, біліктілікті,

дағдыны меңгеруді қамтамасыз

етеді.

Қазіргі балабақшада ойын – қызмет

ретінде төмендегі жағдайларда қолданылады:

жеке технология ретінде;

тақырыпты ұғып меңгеру үшін;

кең көлемді технология бөлігі

ретінде ;

сабақ ретінде, не болмаса оның

кезеңдері /кіріспе, түсіндіру, бекіту, жаттығу орындау,

бақылау/;

Ойын түрлері оқу кезінде

сабақтарда ойын тәсілдері мен жағдайлар туғызу арқылы

құрылып, балалардың оқуға деген

қызметін ынталандырып талаптануына тәсіл

ретінде қолданылады.

Ойын тәсілдері мен жағдайларын

сабақ кезінде өткізу мына негізігі бағыттарда

жүргізіледі:

дидактикалық мақсат балаларға

ойын түрінде

беріледі; оқу қызметі ойын

ережелеріне бағынады;

оқу материалы оның құралдары

ретінде қолданылады, қорыту қызметіне жарыс ретінде

кіргізіп, дидактикалық

міндеттерді ойынға айналдырады;

дидактикалық тапсырмаларды

орындау ойын қорытындысымен байланыстырылады.

Ойын әдістемесі пән бойынша

сюжеттік, рөлдк, іскерлік, еліктеушілік және драмалық

ойындар.

Б.П. Никитин бойынша ойындар

қызметінің бағдарламасы түрлі дамыту

ойындарынан тұрады. Олар ортақ

ойлардан шығады және сипаттамалық

ерекшеліктерін игереді. Әр ойын

көптеген мақсаттардан тұрады, олады балалар

кубтар, квадраттар, ою-өрнектер,

бұйым бөлшектер арқылы шешеді. Сондықтан да

ойын-тапсырмаларды таңдауда және

іріктеуде балалардың жас және жеке ерекшелігін

ескерген жөн. Тәрбиеші балалармен

ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздік ойын)

үш түрлі етіп өткізуіне болады.

Заттармен ойналатын ойын ойыншықтарды, табиғи

заттарды қолдану арқылы өті леді.

Мысалы: «Дәл осындайды тауып ал»,

«Салыстыр да, атын ата», «Қай ағаштың

жапырағы», «Бірдей ойыншықты

тап», «Қайсысы көп, қайсысы аз», т.б. Үстел үсті

ойынын ұйымдастыруда домино, лото,

қима суреттер қолданылады. Мысалы: «Суретті

құрастыр», «Қандай затқа

ұқсайды?», «Қай сурет тығылды?», «Бір сөзбен ата», «Кім

байқағыш», «Қиылған суреттер»,

«Ұқсасын тап», «4-ші не артық?», «Есіңде сақта».

Ал сөздік ойын арқылы сөзді

орынды қолдана білуге, дұрыс жауап айтуға, сөз

мағынасын түсінуге, орынды

сөйлеуге үйренеді. Мысалы: «Сөз ойла», «Сөз құра»,

«Жақсы-жаман», «Жалғастыр», «Үш

сөз ата».

Сонымен қатар балалардың сөздік

қорларын дамыту жұмысына ойындарды

қолданумен қатар, «Пішіндер

көрмесі», «Өрнекті есіңде сақта», «Қиын жолдар»,

«Суретті жалғастыр», «Биші

адамдар», «Көңілді таяқшалар» тәрізді жаттығу

тапсырмаларды да пайдаланып отыру

өз нәтижесін берді. Бұл аталған жаттығу,

тапсырмалар балалардың сөздік

қорын дамыта отырып, таным белсенділіктерін және

саусақ бұлшық етін дамытады.

399

Жалпы ойынды ұйымдастыру ойынды

өткізуге әзірлік, ойынды өткізу, ойынды

талдау сияқты үш бағытты қамтиды.

Ойынға қажетті құрал, заттарды даярлау

ойынды өткізуге әзірлік болып

табылады.

Балаларды ойынның мазмұнымен таныстыру

ойынды өткізу болып табылады.

Ойынды талдау, бұл ойынның өз

мақсатына жетуі, балалардың белсенділігі және

олардың іс-әрекеті болып

табылады.

Сонымен балалардың сөздік

қорларын дамытуда ойындарды, тапсырма-

жаттығуларды қолдану үлкен нәтиже

береді. Ойын арқылы балалардың сөздік қоры

дамып, ауызша сөйлеу машығын

игереді, таным белсенділіктері қалыптаса түсіп,

ақыл-ойы өсіп жетіледі, әрі

адамгершілік қасиеттер бойына сіңіреді.

2015-2016 оқу жылында № 38

«Сәуле» бала-бақшасы бойынша мектепке

дейінгі білім беру сапасын

арттыруға жаңа технологияларды «ойын технологиясын»

апробациядан өткізу үшін жыл бойы

жұмыстар жүргізді. Жаңа технология бойынша

№5 ересектер тобын

эксперементалды топ болып белгілінді. Жыл бойынғы балаларды

білім деңгейін жоғарлату үшін жүргізілген

жұмыстардың нәтижесі бстапқы, ортаңғы

және қортынды мониторингтер

жүргізіп, балалардың білімдері жақсарып қалғаны

көрінеді.

 

Тұжырымдай келе күнделікті өмірде

сабақтарда және сабақтан тыс бос уақытта

қолданатын ойындар балалардың

білім деңгейін дамытып қана қоймай өй-өрісін,

болмысын, тілдерін дамытатынын

көруге болады. Ойын бала тілінің дамуына

ықпалын тигізіп, таным

белсенділігінің дамуына жол ашады. Қай бала болмасын

ойынмен өседі, өйткені бала

табиғатының өзі тек ойынмен байланысты. Ойын үстінде

бала еш нәрсеге тәуелсіз. Ол өзін

еркін ұстайды. Ал еркіндік дегеніміз барлық

дамудың баспалдағы, бәрін білуге

деген талпынысы мен құлшынысы. Баланың білуге

деген құштарлығы, сөйлеуі ойын

үстінде қалыптасады. Халық даналығында «Ойнай

білмеген, ойлай да білмейді»,

«Ойында озган, өмірде де озады» деген аталы сөздер

сырына жүгінсек, мектепке дейінгі

жастағы баланың ойынға деген құлқы, қарым-

қатынасы, мінез- құлық

көріністері олар өсіп- есейгенде де жалғасы береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

Әдебиеттер тізімі

1. Қаженбаева А.Е. Бала танымын

ойынмен дамыту. /А.Е.Алдабергенова. // Бала мен

балабақша. – 2002. - №1. – 9 бет.

400

2. Омарова Р. Шығармашылық –

басты мақсат //Баст ауыш мектеп. – 2006. - №3. – 30-

32 бет.

3. Құсайынова З. Балалардың

шығармашылық қабілетін ойын арқылы дамыту //

Бастауыш мектеп.

– 2000. - №4. – 23-25 бет.__